مقاومت گرمایی یا ترمیستور چیست؟

در پاسخ به سوال (thermistor) ترمیستور چیست؟ ترمیستور یا مقاومت حرارتی یک قطعه حساس به دما است که عملکردی شبیه مقاومت دارد. از ترمسیتور های برای ایجاد پاسخ های دمایی استفاده می شود و به همین دلیل، این قطعات نوعی ترنسدیوسر هستند. افزایش یا کاهش دما موجب تغییرات مقاومت این قطعه می شود.

ترمیستور یک نیم هادی حساس به دما بر ئایه اکسید فلز است که با تغییر دما و تغییرات شیمیایی داخل آن مقاومت آن تغییر می کند. این قطعات اساسا قطعات حالت جامد نامیده می ش.ند و به ترنسدیوسر معروف هستند.

مایکل فارادی دانشمند انگلیسی، اولین بار مفهوم ترمیستورها را در سال 1833 در حالی که در مورد رفتار نیمه رسانا سولفید نقره گزارش می داد، کشف کرد. او در طی تحقیقات خود متوجه شد که مقاومت سولفیدهای نقره با افزایش دما، کاهش می یابد. این کشف بعدها منجر به تولید تجاری ترمیستورها در دهه 1930 شد، زمانی که ساموئل روبن اولین ترمیستور تجاری را اختراع کرد.

از اصلی ترین کاربرد های این قطعه در تشخیص شرایط دمایی است. که می توان از آن به عنوان سنسور تشخیص دما یا محافت های الکتریکی استفاده کرد. اساس تغییرات دمایی باعث تغییرات شرایط اکثر قطعات الکترونیکی می شود. در مقاومت های معمولی تغییر دما اگر باعث تغییر مقاومت باشد یک اثر نامطلوب شمرده می شود.  برای مقاومت در برابر  ضربه، حرارت و کشیدگی میتوانید از وارنیش حرارتی استفاده کنید. برای آشنایی بیشتر با آن مقاله قرار گرفته در همین سایت با عنوان وارنیش حرارتی چیست مطالعه فرمایید.

اما در ترمیستورها این قابلیت مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال عبور جریان زیاد از یک قطعه موجب افزایش دمای و داغ شدن آن قطعه می شود. از آنجا که عبور جریان زیاد در برخی مدارات موجب آسیب رسیدن به برد الکتریکی می شود. از ترمیستور استفاده می شود تا با افزایش دما مقاومت آن افزایش پیدا کرده و موجب اتصال باز شدن مدار می شود.

انواع ترمیستور

ترمیستور ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند.

• ضریب حرارتی منفی یا NTC (Negative Temperature Coefficient): در این ترمیستور ها دما با مقاومت رابطه معکوس دارد. یعنی با افزایش دما مقاومت آن کاهش می یابد و با کاهش دما مقاومت افزایش می یابد.
• ضریب حرارتی مثبت یا PTC (Positive Temperature Coefficient): در این ترمیستور ها دما با مقاومت رابطه مستقیم دارد. یعنی با افزایش دما مقاومت آن افزایش می یابد و با کاهش دما مقاومت کاهش می یابد. این ترمیستور ها بیشتر کاربرد محافظتی دارند.

کاربردهای ترمیستور

• کنترل دما
• محافظت از برد الکتریکی
• جلوگیری از جریان هجومی
• اندازه گیری دما

بسته به کاربرد و عملکرد برد های الکتریکی می توان از این قطعات به عنوان سنسورهای دمایی که منجر به عملکرد برخی عملگر های مدار می شوند استفاده کرد. از استفاده های رایج تریستور می توان در بخش ورودی تغدیه در بردهای لوازم برقی خانگی و ... اشاره کرد. علاوه بر ترمیستور برای اندازگیری دما میتوانید از حسگر نیز استفاده کنید. برای آشنایی بیشار با حسگر، مقاله حسگر چیست را مطالعه کنید.

نحوه تست سلامت ترمیستور

برای بررسی سلامت ترمیستور به کمک دستگاه مولتی به این شکل عمل می کنیم که در حالت اهم متر دو سر ترمیستور را با پراب ها می گیریم. سپس به کمک یک وسیله حرارتی مانند هیتر یا هویه کمی آن را گرم می کنیم. اگر ترمیستور سالم باشد. با تغییر دما مقدار مقاومت روی مولتی متر نیز تغییر می کند.

جمع بندی

در این مقاله با یکی دیگر از قطعات الکتریکی به نام تریستور آشنا شدیم. ضمن آشنایی با عملکرد آن انواع مختلف آن را آموختیم و در انتها با برخی از کاربرد های آن آشنا شدیم. برای آشنایی بیشتر با قطعات الکتریکی بیشتر مانند وریستورمقاله مرتبط با آن وریستور چیست را مطالعه فرمایید.