نحوه شستشو و تميز كردن برد الكترونيكي

روش های زیادی برای تميز كردن برد الكترونيكي وجود دارد. استفاده ازتینر شستشوی برد الکترونیکی، تميز كردن برد الكترونيكي با الکل، اسپری، حمام التراسونیک و... . استفاده‌ی طولانی مدت از دستگاه‌های الکترونیکی بدون تمیز کردن برد الکترونیکی و یا تمیز کردن غیراصولی آن در عملکرد سیستم اختلال ایجاد می‌کند. وجود ذرات گرد و خاک، بقایای یونی لحیم کاری، چربی، رسوبات و اکسید‌ روی مدارات چاپی الکترونیکی موجب بروز اختلال در انتقال اطلاعات و افت سرعت و کیفیت کارکرد سیستم می‌شود.

 

در این مقاله خواهید خواند:
۱-چراباید برد شستشوی برد الکترونیکی را انجام بدهیم؟
۲-انواع آلودگی برد الکترونیکی
۳-روش های تمیز کردن برد الکترونیکی
۴-نکات ایمنی تمیز کردن برد الکترونیکی
۵-پر کاربردترین محلول ها برای شستشوی برد الکترونیکی 
۶-چرا از آب برای تمیز کردن مدار الکترونیک استفاده نکنیم
۷-شستشو برد با دستگاه التراسونیک
۸-اسپری خشک چیست و چه کاربردی در  تميز كردن برد الكترونيكي؟

  
چراباید برد شستشوی برد الکترونیکی را انجام بدهیم؟

• بهبود زیبایی برد الکترونیکی

پس از مونتاژ برد الکترونیکی اگر باقیمانده فلاکس بر روی اتصالات لحیم کاری منشعب شود و لکه هایی ایجاد کند، ممکن است مانند یک نقص واقعی مانند فضای خالی اتصال لحیم کاری به نظر برسد. اگر باقیمانده فلاکس ناشی از یک فرآیند دوباره کاری باشد، به عنوان یک برچسب خطا در ناحیه دوباره کاری عمل می کند و توجه را به کار جلب می کند، حتی اگر نگرانی وجود نداشته باشد.

• جلوگیری از خوردگی بر روی قطعات و PCB

بقایای فلاکس باقی مانده بر روی مدارهای الکترونیکی اسیدی هستند. اگر با فرآیند تمیز کردن پاک نشوند، باقیمانده‌ها می‌توانند رطوبت محیط را از هوا جذب کنند و منجر به خوردگی پایه های قطعات و پد ‌های PCB شوند . 

بیشتر بخوانید: برد الکترونیکی چیست؟ توضیح کامل در رابطه با برد الکترونیکی و انواع آن 

• از بین بردن گرد و غبار روی برد الکترونیکی

اثر گرد و خاک بر تجهیزات برقی و الکترونیکی، نامطلوب می‌باشد و عمر مفید تجهیزات را کاهش می‌دهد. و ممکن است گرد و غبار سبب شود که برد خود را برای تعمیرات به یک مرکز تعمیرات برد الکترونیکی ارسال کنید. اکثر مردم نسبت به نگهداری تجهیزات الکترونیک در برابر گرد و خاک بی تفاوت هستند و این امر موجب می‌شود تا دستگاه‌های الکترونیک آن‌ها عمر کمتری داشته باشند.

گرد و خاک به صورت عادی، هادی جریان الکتریکی نیست، اما هنگامی که مقدار آن زیاد شود باعث نشت جریان می‌شود در سیستم‌های کامپیوتری این امر غالبا اتفاق می‌افتد. درصد رطوبت هوا در نشت جریان تاثیرگذار است رطوبت بیشتر به گرد و خاک کمک می‌کند تا رسانای بهتری باشند.

گرد و خاک در سیستم‌های موتور دار تاثیر منفی دارند، فن‌های خنک کننده به دلیل میدان مغناطیسی که دارند گرد و خاک را جذب می‌کنند و باعث می‌شوند کم کم کارآیی اولیه را از دست بدهند و یا اینکه باعث به وجود آمدن صرو صدای زیاد می‌شوند.

انواع آلودگی برد الکترونیکی

متداول‌ترین نوع آلودگی در قطعات الکترونیکی گرد و غبار است.بردهای الکترونیکی در مراحل ساخت هم ممکن است دچار آلودگی شوند. ذرات شناورو بقایای یونی به‌ جا مانده از لحیم کاری، همچنین چسب‌های باقی مانده از اتصال قطعات و سایر موادی که طی فرایند مونتاژ روی سطح مدار‌های چاپی باقی می‌ماند از جمله‌ی این آلودگی‌ها است.
 

بیشتر بخوانید: تعمیرات درایو (اینورتر) در شرکت راشا مکاترونیک پارت؟

 از دیگر دلایل آلودگی مدارهای چاپی می‌تواند کول پد و خنک کننده‌ی دستگاه می باشد. فن‌هایی که جهت مقابله با افزایش دمای قطعات در دستگاه‌های الکترونیکی به کار می‌روند ذرات معلق گرد و خاک را جذب می‌کنند. این ذرات با چسبیدن روی مدار چاپی اصطکاک را در سطح تماس زیاد کرده و باعث افزایش گرمای برد الکترونیکی و خرابی قطعات می‌شوند. 

روش های تمیز کردن برد الکترونیکی

انواع تمیز کننده برد الکترونیکی: 

• اسپری هوای فشرده یا اسپری تمیز کننده قطعات الکترونیکی

•    جوش شیرین

• تميز كردن برد الكترونيكي با الکل

• دستگاه التراسونیک

• تینر

• شستن برد الکترونیکی با آب مقطر

• شستشوی برد الکترونیکی با بنزین

از یک برس نرم و پارچه بدون پرز نیز استفاده کنید تا مطمئن شوید که چیزی آسیب نمی بیند.

نکات ایمنی تمیز کردن برد الکترونیکی

هنگام کار با برد مدار، باید مراقب باشید تا در فرآیند تمیز کردن برد، آسیب بیشتری به آن وارد نکنید. برخی از نکاتی که باید رعایت کنید عبارتند از:

1. مطمئن شوید برد شارژ نداشته باشد یعنی از منبع تغذیه آن را جدا کنید.
2. لباس های خود را خشک نگه دارید.
3. از هرگونه تماس با آب در حین تمیز کردن خودداری کنید.
4. در صورت استفاده از تميز كردن برد الكترونيكی با الکل ، از دستکش و عینک استفاده کنید.

پر کاربردترین محلول ها برای شستشوی برد الکترونیکی 

• شستشوی برد الکترونیکی با بنزین

اغلب شست و شوی برد با محلول‌های مناسب و از بین بردن آلودگی‌های ظاهری آن، می‌تواند نقش موثری در عملکرد آن ایفا کند. از این رو لازم است محلول مناسبی در راستای نیل به این هدف انتخب کنیم. اگرچه شست و شوی برد با بنزین توصیه نمی‌شود، ولی در مواردی خاص ناچار به استفاده از آن هستیم، چرا که بنزین یک حلال قوی است که می‌تواند چربی‌ها و روغن را به طور موثر حل کند. می‌دانیم که گاهی در راستای محافظت و عایق‌بندی بردهای الکترونیکی در برابر رطوبت، گرد و غبار، و شوک‌های حرارتی و مکانیکی از رزین استفاده می‌شود. رزین مایعی چسبناک است که توسط بنزین به خوبی حل شده و از بین می‌رود. در نتیجه در مواردی که برد آلودگی‌های چسبنده دارد و یا بسیار آغشته به روغن است، استفاده از بنزین برای آلودگی زدایی متداول است. علی رغم کاربردهای بنزین، استفاده از آن می‌تواند به برد و یا بعضی از قطعات الکترونیکی آسیب بزند. همچنین اشتعال پذیری بنزین بسیار بالاست و می‌تواند خطراتی همچون آتش سوزی را در پی داشته باشد. از سوی دیگر تماس طولانی مدت بنزین با پوست باعث تحریک و آسیب‌های جدی شده و بخارات آن سمی است. در نتیجه توصیه می‌شود در صورت امکان از محلول‌های کم خطر تر همچون الکل و تینر استفاده کنید و یا در صورت استفاده از بنزین همیشه از تجهیزات ایمنی مانند دستکش و ماسک بهره ببرید. همچنین پس از شست و شوی برد با بنزین، آن را با آب گرم شسته و اجازه دهید برد به طور کامل خشک شود.

•     شستشوی برد الکترونیکی با تینر

شما می‌توانید شستشوی برد الکترونیکی با تینر را امتحان کنید. تینر شستشوی برد الکترونیکی نوعی حلال تمیز کننده است که سرعت تبخیر بالایی دارد. شار باقی مانده از لحیم کاری می‌تواند یک مسیر با امپدانس بالا ایجاد کند و موجب به وجود آمدن اختلال در انتقال اطلاعات شود. تینر این اضافات شار را از بین می‌برد و از ایجاد خوردگی جلوگیری می‌کند.
 

بیشتر بخوانید: وارنیش حرارتی چیست ؟

•    آسران
آسران یکی از  تمیز کننده برد الکترونیکی است . این‌محلول باحلالیت بالا قادر هست انواع چربی ، مایع فلاکس و رزین سیم لحیم بر روی برد را براحتی در خود حل کرده و در نهایت برد را کاملا تمیز و بدون لک وچربی تحویل دهد.

چرا از آب برای تمیز کردن مدار الکترونیک استفاده نکنیم

برای برخی از مدار‌های الکترونیکی که از حساسیت کمتری برخوردار بوده، می‌توان از آب برای پاک کردن گرد و غبار استفاده نمود؛ اما به صورت کلی این روش توصیه نمی‌شود، چرا که آب از نقطه تبخیر بسیار بالایی برخودار بوده و زمان بسیار زیادی برای تبخیر شدن نیاز دارد و اگر در هنگام شستشو به زیر خازن‌ها یا قطعات مثل زنگ اخبار، رله و… رفته و دیگر خارج نشود.

می‌تواند باعث آسیب‌های جدی وخطرناک برای برد گردد. حتی ممکن است زمانی که مدار دوباره به جریان الکترونیکی متصل شود باعث ایجاد جرقه، سوختگی کل برد الکترونیکی یا حتی آتش گرفتن برد را به همراه داشته باشد.
 

بیشتر بخوانید: آموزش طراحی برد الکترونیکی و ساخت برد مدار چاپی.

شستشو برد با دستگاه التراسونیک

بهترین روش شستشوی برد، استفاده از حمام التراسونیک می باشد. از حمام های التراسونیک می توان جهت شستشوی موارد زیر استفاده نمود :

•    مدارهای چاپی
•    موبایل و انواع بردهای آب دیده
•    برد با قطعات DIP و SMD
•    برد لپ تاپ
اسپری‌های تمیز کننده مخصوص

مواد دیگری که برای این کار می‌توانید از آنها استفاده کنید، اسپری تمیز کننده مخصوص لحیم کاری است. این اسپری‌ها یکی از بهترین ابزارها برای پاکسازی، حذف اکسیدها، رسوبات و روان‌سازی در محیط لحیم کاری می‌باشند. خصوصیت این اسپری‌ها این است که به برد آسیبی وارد نمی‌کنند و تمام لکه‌های چربی و گرد و غبار را از روی سطوح از بین می‌برند.

با حذف مواد اضافی از روی برد میتوان فرآیند لحیم کاری را به شکل موثرتر و با کیفیت‌تری انجام داد. در رابطه با اسپری‌های لحیم کاری باید اشاره کرد که این اسپری‌ها در دو نوع خشک و چرب در بازار موجود هستند که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارند و با یکدیگر تفاوت دارند.

اسپری خشک چیست و چه کاربردی در تميز كردن برد الكترونيكي؟
 

اسپری خشک، یکی دیگر از اسپری‌های لحیم کاری است که میتوان برای تميز كردن برد الكترونيكي و پاک کردن کلیه چربی‌ها و رسوبات در محل اتصال از آن استفاده کرد. با این اسپری میتوان بدون آسیب رسانی به قطعات الکترونیکی، لکه‌های چربی و گرد و غبار را از روی قطعات حساس پاک کرد.

از ویژگی‌های اسپری خشک میتوان به قابلیت پاک کردن قطعات حساسی چون رله، خازن و ترانزیستور و همچنین چربی‌زدایی از دکمه‌های دستگاه‌های الکترونیکی اشاره کرد. همچنین با این اسپری میتوان بقایای روغن لحیم از روی برد را از بین برد.

شستن برد الکترونیکی بعد از لحیم کاری سطح پایه بسیار مهم بوده و مزایای پراهمیت زیر را به همراه دارد

•    جلوگیری از عیوب الکتریکی که عامل اساسی در کاهش طول عمر بردهای PCB می‌باشد.
•    حذف مواد خورنده با شستشوی برد الکترونیکی ...
•    واضح‌تر شدن سطح برد
•    از بین بردن هر نوع آلودگی شامل روغن فلاکس، گرد و غبار
•    کاهش محصولات برگشتی از بخش کنترل کیفی