مونتاژ قطعات الکترونیکی چیست ؟
مونتاژ قطعات الکترونیکی بر روی یک برد الکترونیکی نیازمند مهارت و آموزش است. برد‌های الکترونیکی دارای قطعات مختلفی هستند که قرار دادن و اتصال آن به برد را مونتاژ قطعات الکترونیک می‌نامند. این قطعات طیف گسترده ای شامل مقاومت‌ها و خازن‌ها گرفته تا انواع آیسی با پکیج‌های مختلف. پیش از هرچیز برای آموزش مونتاژ قطعات الکترونیکی باید با ابزار مونتاژ آشنا شویم.
ابزار مونتاژ قطعات الکترونیکی
سیم قلع:
قلع یک عنصر رسانا است که دارای چکش‌خواری مناسب و مقاومت عالی در برابر خوردگی است. با توجه به این دو ویژگی و قیمت مناسب آن و دمای ذوب مناسب نسبت به دیگر فلزات از این عنصر در بسیاری از الیاژ‌ها استفاده می‌شود. یکی از اصلی‌ترین کاربرد‌های این وسیله در مونتاژ قطعات الکترونیکی است.
بسته به کاربرد و نوع قطعه سیم قلع در درصد‌های مختلف (در ترکیب با روغن لحیم) و ضخامت‌های مختلف به صورت سیم یا خمیر وجود دارد. دقت داشته باشید که استنشاق مستقیم قلع تبخیر شده می‌تواند آسیب‌های جدی در طولانی مدت به همراه داشته باشد. بنابراین از نکات ایمنی پیروی کنید.
هویه :
هویه شاید اصلی‌ترین ابزار مونتاژ قطعات الکترونیک است. هویه که به آن دستگاه لحیم نیز گفته می‌شود، برای اتصال قطعات به برد الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوک تیز هویه بعد از اتصا به برق به وسیله المنت‌های حرارتی داخل آن داغ شد و دمای آن بسیار بالا می‌رود. سپس به کمک آن پد یا پایه‌های فلزی قطعات را روی برد الکترونیکی متصل می‌کنیم.
برخی از هویه‌های قابلیت تنظیم دما را دارند. اگرچه در هنگام مونتاژ بسته به پایه و ضخامت قلع مورد نیاز باید از هویه با دمای مناسب استفاده کرد. توجه داشته باشید در حین کار با هویه به دلیل حرارت بالای آن باید نکات ایمنی کار با آن را رعایت کنید.
هیتر هوای داغ:
هیتر یا دستگاه هوای داغ نیز با تولید یه جریان پر فشار هوای داغ به ذوب کردن قلع و اتصال قطعات روی برد الکترونیکی کمک می‌کند. در این دستگاه نیز بسته به نوع پایه و ضخامت قلع لازم برای اتصال آن می‌باید دما و فشار هوا را به طور مناسب تنظیم کرد.
- روغن لحیم:
روغن لحیم نیز یکی دیگر از ابزار‌های مونتاژ قطعات الکترونیکی است. این روغن به تسهیل ذوب شدن قلع و همچنین کاهش دمای محل لحیم‌کاری کمک می‌کند. برای انجام یک مونتاژ خوب شما باید بلد باشد به اندازه مناسب از روغن لحیم استفاده کنید. مخصوصا برای برخی قطعات و ایسی‌های حساس که نباید حرارت بالایی هنگام مونتاژ به آن‌ها منتقل شود.
پنس و گیره :
پنس و گیره نیز از ابزار‌های مهم مونتاژ قطعات الکترونیکی هستند. این ابزار‌ها در نگه داری و قرار گرفتن صحیح قطعات مخصوصا قطعات ریز به فرد کمک بسیاری می‌کنند. این ابزار یکی از ابزار مورد نیاز برای تعمیرات برد الکترونیکی نیز است.
پس از آشنایی با ابزار اصلی مونتاژ به روش مونتاژ برخی قطعات الکترونیکی اشاره خواهیم کرد. نکته مهمی که در مونتاژ قطعات الکترونیکی باید به آن توجه داشت پکیج یا شکل قطعه است. در مشخصات فنی هر قطعه الکترونیکی یا به اصطلاح دیتاشیت مشخصه پکیج یا فوت‌پرینت قطعه درج شده که بارت از تعداد پایه، ضخامت پایه و فاصله بین پایه‌ها است.
برای مثال sot23 یک قطعه با سه پایه است و برای قطعاتی مانند مقاومت بسته به اندازه آن پکیج‌های مختلفی مانند ۱۲۰۶ یا ۰۸۰۴ را داریم. پیش از انجام مونتاژ باید به خوبی از پکیج‌ها مطلع شویم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این موضوع پیشنهاد میکنم مقاله در رابطه با مونتاژ آی سی bga را ابتدا بخوانید.
پس از قرار دادن قطعه الکترونیکی روی برد الکترونیکی به کمک پنس و گیره باید به کمک قلع و هویه یا هیتر قطعه را روی پد‌های برد ثابت کنیم. دقت کنید که هرچه کمتر از قلع استفاده کنید برد شما در نهایت تمیز‌تر خواهد بود. دانستن مقدار مناسب قلع و تمیز انجام دادن لحیم‌کاری در مونتاژ بسیار مهم است که به تدریج مهارت آن کسب می‌شود.
پیش از انجام لحیم کاری با استفاده از مقداری روغن در محل لحیم کاری می‌توان قطعه را آسان‌تر و تمیز‌تر در محل خود قرار داد.
نکته مهم این که پیش از انجام لحیم‌کاری یک برد کامل باید ابتدا به خوبی برد را بررسی کرد تا ترتیب مونتاژ قطعات را تعیین کرد. این کار به این دلیل مهم است که اگر صورت نگیرد ممکن است هنگام لحیم‌کاری در قطعه‌ای نیاز به فضای اطراف آن داشته باشیم و اگر به خوبی به قطعات ترتیب ندهیم ممکن است این فضا مهیا نشود و لحیم‌کاری را سخت کند یا به قطعات دیگر آسیب بزند. همیشه باید به ترتیبی قطعات را قرار داد که سایر قطعات نیز به سادگی فضا برای مونتاژ داشته باشند.
