بردهای الکترونیکی مانند مغزو اعصاب دستگاه‌های الکترونیکی هستند. این برد‌ها از قطعات الکترونیکی ساخته شده و وظیفه رساندن جریان الکتریکی و انجام فرایند‌ها را در دستگاه‌های مختلف دارند. برد‌ها صنعتی شامل بردهای الکترونیکی هستند که در دستگاه‌های مختلف در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از برد دستگاه‌های خانگی مانند سخچال و تلوزیون گرفته تا برد دستگاه‌های مختلف در کارخانه‌جات صنعتی. هر برد بسته به عملکرد مدار الکترنیکی خاص خود را دارد. در این مقاله به بررسی تعمیرات برد صنعتی می پردازیم.
بردهای الکترونیکی صنعتی به صورت کلی از بخش‌های مشخص تشکیل شده‌اند. چراکه سازندگان این برد‌ها با در نظر گرفتن این استاندارد‌ها مانند بخش تغذیه، بخش کنترل، و بخش‌های تخصصی این امکان را به مشتریان خود می‌دهند تا در صورت آسیب دیدگی بتواند با مراجعه به مراکز تعمیرات دستگاه خود را تعمیر کنند. پس می‌توان با یادگیری کلی مراحل تعمیر بردهای صنعتی به رفع نیاز و آموزش عیب‌یابی و تعمیر این برد‌ها پرداخت.
بخش‌های مختلف برد صنعتی
ابتدا به معرفی بخش‌های اصلی بردهای صنعتی می‌پردازیم. این بخش‌ها به صورت کلی عبارتند از:
بخش تغذیه یا بخش پاور
بخش تغذیه بخش راه‌انداز بردهای صنعتی است این بخش با گرفتن ولتاژ برق شهر و تبدیل آن به جریان مستقیم توان و برق قسمت‌های مختلف برد را تایمن می‌کند. در تعمیرات برد صنعتی اولین قسمت برای بررسی و غیب‌یابی برد الکترونیکی بخش تغذیه آن است که می‌توان بررسی کرد آیا مسیر تغذیه سالم است یا خیر. برای مثال آیا فیوز آن سلالم است و یا آیا رگولاتور آن دچار مشکل نشده باشد.
بخش کنترل:
این بخش در حکم مغز برد الکترونیکی است. در بردهای صنعتی ممکن است بیش از یک بخش کنترل داشته باشیم. این بخش از آیسی پردازنده و برنامه پذیر تشکیل شده است.در صورت روشن شدن ولی درست عمل نکردن دستگاه ممکن است بخش کنترل دستگاه آیسی دیده باشد.
باید در این بخش به بررسی تغذیه پردازنده (مانند بررسی اتصال کوتاه دو سر خازن‌های تغذیه که در صورت اتصال کوتاه بودن آیسی دچار آسیب می‌شود.) یا بررسی الم بودن مسیر ترک‌های سیگنال پرداخت.
بخش ورود و خروجی
بردهای صنعتی در دستگاه‌های مختلف بخش مهمی به نام ورودی و خروجی دارند. این ورودی و خروجی ها به سنسو‌رهای مختلف یا عملگر‌های مختلف می‌روند برای مثال برد یخچال دارای کولرگازی دارای سنسور‌هایی مانند دما و رطوبت و عملگر‌های ماند باز و بسته کردن شیر برقی دارند.
یکی از عمده مسئله‌های تعمیر بردهای صنعتی بررسی صحت ورودی و خروجی‌ها است. ابتدا از این که کدام بخش دارای مشکل است باید مطمئن شویم. این مسئله می‌تواند با بررسی رسیدن تغذیه یا سیگنال‌های دیتا به این بخش‌ها باشد. پس از مطمئن شدن از محل ایراد به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا مشکل از سنسور یا عملگر است یا از برد الکترونیکی.
سیم‌کشی‌ها و سیم‌بندی‌ها
بردهای صنعتی دارای سیم‌کشی‌های رو بردی یا از خارج به داخل در برد است. گاهی در تعمیرات برد صنعتی باید به بررسی صحت اتصالات این سیم‌ها به برد پرداخت. ممکن است در طول زمان در شرایط نامناسب این سیم‌کشی‌ها دچار آسیب شوند.
اصول اولیه بررسی و عیب‌یابی بردهای صنعتی
در تعمیرات بردهای صنعتی اصل مهم عیب‌یابی صحیح است. در بخش قبل با بخش‌های کلی برد صنعتی آشنا شدیم. در این بخش چند راه‌کار برای یافتن عیب در بردهای صنعتی ارائه می‌کنیم.
یافتن قطعات سوخته در برد الکترونیکی
ممکن است کار نکردن یک برد صنعتی به دلیل سوختن قطعات روی آن باشد. در ابتدا و با نگاه و به صورت ظاهری به یافتن قطعات سوخته می‌پردازیم. عمده مشکل بردهای صنعتی به این طریق قابل شناسایی است. قطعات در صورت سوختن یا آسیب دیدم ممکن است سیاه شوند یا تغییر رنگ بدهند، ممکن است به کلی از بین بروند و یا ممکن است روی آن‌ها لک سیاه افتاده باشد که به آن به اصطلاح خال زدن می‌گویند.
برخی قطعات مانند خازن دچار تورم می‌شوند که به اصطلاح به آن باد کردن خازن می‌گویند که بررسی این مورد در تعمیرات برد صنعتی بسیار شایع است. پس از یافتن قطعه سوخته باید اقدام به جایگزینی آن با قطعه مناسب کرد. سعی کنید حتی الامکان با همان قطعه جایگزین کنید و در صورت عدم موجودی در بازار مشابه‌ترین قطعه به آن از نظر اطلاعات فنی را بیابید.
بررسی مسیر ترک‌ها و مسیر‌های مسی
بررسی مسیر ترک‌ها دومین گام مهم در تعمیر بردهای صنعتی است. ممکن ات به دلیل جریان‌کشی بالا مسیری از ترک‌ها دچار آسیب شده و قطع شود. باید این مسیر را یافته و آن را به کمک سیم‌های مناسب مانند سیم روسی و یا ... اصلاح کنیم.
سولفاته شدن کانکتور‌ها و قلع سردی
ممکن است بخشی از کانکتور‌ها و اتصالات به دلیل خیس شدن یا در مرور زمان سولفاته شوند. یعنی با تشکیل لایه‌ای روی آن ها رسانایی آن‌ها دچار ایراد شود. این عمل نیز در تعمیرات برد صنعتی بسیار شایع است. همچنین در صورت رسوب کردن یا اکسایش قلع (قلع سردی) که در این حالت نیز اتصال قطع خواهد بود. باید قلع محل را جایگزین کرد.
رعایت ایمنی هنگام تعمیرات برد صنعتی
عمده بردهای صنعتی دارای اتصالا برقی با جریان بالا و ولتاژ بالا هستند. پس رعایت ایمنی هنگام کار تعمیر مانند استفاده از ابزار مناسب برای تعمیر، استفاده از پوشش مناسب و ایمنی مانند عینک، دستکش و یا ماسک هنگام کار با اشیا تیز یا بخار‌های سمی ضروری است. همچنین باید به وجود نویز در برد الکترونیکی توجه شود تا از خرابی جلوگیری شود.
همچنین باید هنگام دست زدن به برد احتیاط لازم را رعایت کرد. چراکه از طرفی ممن است به بدن فرد به دلیل شارژ بودن یک خازن و یا داشتن قطعات تیز آسیب برسد. و از طرفی ممکن است برد دارای قطعات حساسی باشند که هنگام دست خورد دچار آسیب شوند. باید دقت نمود حتما از شرایط آماده برای عیب‌یابی و تعمیر بردهای الکترونیکی اطمینان حاصل شود. جریان برق به درستی چک شود و از ابزار سالم برای عیب‌یابی استفاده شود.
لازم به ذکر است رعایت نظم در انجام کار‌های تعمیرات از اصول اصلی این مهارت است. هر قطعه یا پیچی که باز می‌شود و یا سیمی که جدا می‌شود با به صورت منظم در دسترس قرار بگیرد. در صورت گم شدن یا آسیب به این قطعات یا پیچ‌ها ممکن است تعمیرات به کلی ناممکن شود.
جمع‌بندی:
تاکنون آموختیم بردهای صنعتی از چه بخش‌هایی تشکیل شده‌اند و در صورت ایراد چگونه به عیب‌یابی آن بپردازیم. اما باید توجه کرد که تعمیرات بردهای الکترونیکی مخصوصا تعمیرات بردهای صنعتی نیاز به کسب آموزش و مهارت و تجربه دارد. فلذا می‌توان در انجام این کار با صبر و حوصله پیش رفت و از مراجه و شرکت‌های مناسب برای انجام این تعمیرات یاری گرفت.
شرکت راشا مکاترونیک پارات با سابقه بیش از ۱۵ سال یکی از معتبر‌ترین شرکت‌ها در زمینه تعمیرات انواع برد الکترونیکی و برد صنعتی آماده همکاری در زمینه‌های مختلف در حوزه برق و الکترونیک است.
